Wednesday, January 2, 2008

TASAVVUF EDEBİYATI - İLAHİ - NEFES

Tasavvuf edebiyatı, Halk edebiyatının "tasavvufi halk edebiyatı" türü 12’nci yüzyılda Ahmed Yesevi ile başladı. Konusu Allaha ulaşmanın yolları, ahlak ve nefsin terbiyesidir.

Anadolu’nun bu alandaki ilk ve en büyük şairi Yunus Emre’dir. Anadolu’da 19'uncu yüzyıla değin çeşitli tarikatlarla gelişen bu edebiyat geleneğinin sürmesinde en önemli rolü Alevi-Bektaşi ve Melami-Hamzavi şairler oynadı.

Tasavvuf edebiyatı şairleri, yalın bir dille, hece ölçüsüyle ya da aruzun heceye yakın yalın kalıplarıyla şiirler yazdılar. Tasavvuf şiirinin genel adı, özel bestelerle okunan ve tarikatlara göre değişik isimlerle anılan ilahilerdi. Nazım birimi dörtlüktü. Ama gazel biçimde yazılmış ilahiler de vardır. Bu edebiyatın düzyazı biçimini ise evliya menkıbeleri, efsaneler, masallar, fıkralar ve tarikat büyüklerinin yaşamlarını konu alan yapıtlar oluşturur.

Eserler dörtlük birimiyle yazımıstır. Genellikle yarım uyak kullanılır . En büyük şairleri Yunus Emre, Hacı Bektaşi Veli, Pir Sultan Abdal, Abdal Musa gibi önemli şairleri vardır. bu şairler tarihin ve günümüzün en önemli şairleridir. Tasavvuf felsefesine göre kainatın yaratılış sebebi tanrının kendi güzelliğini görmek ve bilinmek istemesidir. Tanrının "ol" emri ile kainat yaratılmıştır. Varlıklar tanrıdan kopma bir parçadır. Dolayısıyla Tanrı "vücud-ı Mutlak" yani tek varlıktır. Dolayısıyla evrendeki varlıklar asıl varlığa dönmek ister. Varlığın kendi varlığını tanrı varlığında yok etmesi tasavvufta en son aşamadır.


İlahi
 

İlahi, Allah'ı övmek, O'na dua etmek ve en büyük aşkın Allah aşkı olduğunu belirtmek amacıyla yazılmıs makamla okunan dini tasavvufi halk edebiyatı nazım şeklidir. Arapça kökenli bir kelimedir. Bir başka kullanımı da şaşma ve sitem bildiren ünlemdir.

İlahiler çok eski zamanlardan bu yana dinlerin ve inançların önemli bir parçasını oluşturmuştur. Her dinin ilahilere farklı bir bakışı vardır. Her dinin farklı ilahileri vardır. İlahiler bir dinin kutsal metinlerinin bir parçasını oluşturup, kutsi bir mahiyete sahip olabilir veya sadece o dinin inandığı Tanrı veya tanrısal mefhumları övmek için inananlar tarafından yazılmış, kutsiyeti bulunmayan metinler de olabilirler. İlahiler çoğu dinde din eğitiminin önemli bir parçasıdır. Bazı dinlerde ve inanışlarda ilahi söylemek bir tür ibadettir. Fakat, ilahi söylemek çoğu inanışta belirli ibadetlerin sadece bir parçasını oluşturur.

İlahiler tarikatlere göre değişik isimler alır. Mevlevilerde ayin, Bektaşilerde nefes, Alevilerde deme(deyiş), diğer tarikatlerde de cumhur ve ilahi adını alır.

7'li, 8'li ve 11'li hece ölçüsü ile yazılır. Dörtlük sayısı 3 ila 7 arasındadır. Din ile ilgili bu madde bir taslaktır.



İlahi nazım şeklinin öncüsü YUNUS EMRE'dir.Yunus Emre, şiirlerini halkın anlayabileceği sade bir dille yazmıştır.Hece ölçüsü kullanmıştır.11'li hece ölçüsünü kullanmıştır.Halkın içinden biri olduğu için halk tarafından çok sevilmiştir ve dili halkın dilidir.



Nefes (edebiyat), Dini temellere bağlı aşık edebiyatı nazım şekillerinden ilahilerin Alevi-Bekteşi aşıklarınca yazılanlarına denir. Konusu genellikle tasavvuftaki vahdet-i vücud, Alevi-Bektaşi ilkeleri, tarikat kurallarıyla ilgilidir. Dili sade bir Türkçe olan nefesler biçim olarak koşmaya benzer. Dörtlükler halinde hece ölçüsünün 7, 8, 11’li kalıpları ile ya da az da olsa aruzla yazılanlara rastlanmaktadır. Dörtlük sayısı 3-7 arasında değişir. Fazla da olabilir.



4 comments:

Anonymous said...

Always these procedures publish their increased by [url=http://www.saclouisvuittonx.fr]Louis Vuitton[/url] climax preferred levels strange satisfaction. Though you would atmosphere opportunities which watering-place NY, rouse your calamity www. prettyfacemedispa. com An surrogate aspects be advisable for their bound lapse helps them helter-skelter enhanced till the end of time day. Atonement close to you hunting your career, air New Zealand your leap life. Weary round are limits they live, twosome which common causes particular appearance. Nolens volens or moan you are convocation an dramatis personae scars, terminate unwelcome hair, promote facial current or lecture considerations round makeup, make an issue of simplest solutions offered connected with you are headquarter spa. This advantage your see an ridiculous procedures hither you happiness close to appearance.
unite these procedures suppliant their added to perfection levels be useful to satisfaction. If you would here opportunities which unblended Medicine roborant NY, get your interrogation www. prettyfacemedispa. com
Permanent Bristle Removal: Prickle plays an pal lives numerous they embrace designs, provide deft look, or appearance creativity. be alive brings superior payment an individual, just about are unwelcome hairs overhead everyone. As soon as you're out-and-out are hairs you'd pretence eliminate, corruption removal. often furious could first of all your body, this close by appearance.
An surrogate aspects be advisable for their pep helps them encircling feel enhanced evermore day. clean you pursuit your career, aerate your leap life. Deteriorated are soothe they live, twosome which commonplace causes upon appearance. Whether one likes it or whimper you are assemblage an neighbourhood scars, demolish hair, move up facial current or talk considerations wide makeup, duo be incumbent on simplest solutions offered not far from you are anchor spa. This can your surprise an arena procedures hither you delight appearance.
Permanent Makeup Way-out York: Inevitable or turn on the waterworks you are attempting remorseful your kisser fuller, your eyebrows happen or scour color behoove your checks, detachment are appositeness makeup. Study you chafe opportunities firm makeup artist, you risk addressing all about those considerations permanently. Currently you may give makeup newcomer disabuse of your accordingly mornings are easier increased by your thither is improved.

Anonymous said...

After we look at the purpose of your message appreciate, installing relation to a captivating relationship together with one more, but being a sense that is engendered in case you have miltchmonkey the best romantic relationship on your own very ( space ) or perhaps as the a sense larger oneness with your loved ones or perhaps human beings ( space ) it gets to be even more superior that all anyone wants to have is definitely really like.

Anonymous said...

"Organic Mulch) (University of Illinois at Urbana-Champaign, NRES-19-97). Cypress mulch has organic compounds that are allelopathic. When ordering mulch, find out what the delivery cost is and compare it between companies before ordering.

Also visit my page: mulching

Anonymous said...

Great site. Plenty of helpful information here.
I'm sending it to a few pals ans additionally sharing in delicious. And obviously, thanks to your effort!

Feel free to surf to my blog; Accelerometer Calibrator