Wednesday, January 2, 2008

DİVAN-I HİKMET

Ahmed Yesevi (d. ? - ö.1166)'nin yazdığı"hikmet" adlı şiirleri biraraya getiren Türk tasavvuf edebiyatının bilinen en eski örneklerini içeren kitap.

Genel Özellikleri

Yesevilik Tarikatı'nın kurucusu Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır. Genel olarak dervişlik hakkında övgülerden bu dünyadan şikayetten cennet ve cehennem tasvirlerinden, peygamberin hayatından ve mucizelerinden bahsedilir. Dini ve ahlaki öğütler veren şiirlerede yer vermiştir. Hece ölçüsü olarak 4+3 ve 4+4+4 kullanılmıştır.
Kitapta Allah aşkı Peygamber sevgisi işlenmiştir.
Hikmet: Hoş, hayırlı anlamlarına gelir
Sade ve yalın bir dil kullanılmıştır.
Aruz ve hece ölçüsü kullanılmıştır.
Dörtlük ve beyitle yazılmıştır.
144 hikmet ve 1 münacaat 'tan oluşur.
Eser karahanlı türkçesinin hakaniye lehçesiyle yazılmıştir
İstifham (soru sorma) ve Tecahul-i Arif (bilmezlikten gelme) sanatları kullanılmıştır.
Ahmet Yesevinin hikmetlerinin birleşmesiyle oluşmuştur.
Ahmet Yesevi hikmetleri Karahanlı Türkçesiyle söylemiştir.
Hikmetler dini tasavvufi şiirlerdir.
Allah'a yakın olma isteği vardır.
Şiirlerde ulusal ögeler(ölçü,nazım biçimi,yarım uyak)ile İslamlıktan gelme yabancı ögeler(din ve tasavvuf konuları, yabancı sözcükler)bir arada kullanılmıştır.
Eserin uyaklanışı abcd dddb eeeb şeklindedir.Dördüncü dizelerin birbiriyle uyaklı oluşu hatta zaman zaman aynen tekrarlanışı bu şiirlerin musiki ile okunmak için söylendiğini gösterir.
Eser 11.yy'a aittir.
Divan-ı Hikmet'i Ahmet Yesevi yazmamıştır. Ahmet Yesevi'nin kurduğu tarikattaki saban durmuş Ahmet Yesevi'nin görüşlerini ve düşüncelerini kitap haline getirmişlerdir.
Didaktiktir ve manzum bir eserdir.

Ahmet Yesevi (1103 Sayram - ö. 1165 Yasi, Kazakistan) ünlü mutasavvıf ve şair. Yesevi yolunun öncüsüdür. Yaygın olan kanaate göre, Lokman Perende'yi ve Bektaşi Veli'yi etkilemiştir.Arapça ve Farsça da bilmesine rağmen şiirlerini Türkçe söylemiştir.
Türkistan'da yetişen büyük velilerdendir. Adı Ahmet bin İbrahim bin İlyas Yesevi olup, Piri Sultan, Hoca Ahmet, Kul Hace Ahmet diyede tanınır. Babası Hace İbrahim'in nesebi Ali'nin oğlu Muhammet bin Hanefi'ye dayanır Hicri 5. asrın ortalarında doğduğu tahmin edilmektedir.Babası İbrahim erken yaşta öldü. Yasi kentinde Arslan Baba adında bir sufi öğretmenin etkisinin altında kaldı. Onun ölümünden sonra Buhara'ya giderek kendi eğitimini Yusuf Hemedani'nin yanında 1140 yılında tamamladı.

63 yaşına gelince kendisine yer altında bir hücre kazdırmış ve kalan ömrünü burada tamamlamıştır.

Ahmet Yesevi, Yunus Emre'den önce yetişmiş ilk büyük Türk mutasavvıflarındandır.

Mozolesi, Türkistan kentinde güney Kazakistan'da 1389 ile 1405 yılarında Timurlenk tarafından yapıldı. 2002 yılında UNESCO tarafından dünya tarih eseri olarak kabul gördü. Ahmet Yesevi'nin türbesi Türkiye Cumhuriyeti tarafından restore edilmiştir.

Eserleri
Divan-ı Hikmet şiirleri, Türk tasavvuf edebiyatının bilinen,çok önemli ve anlamlı en eski örneklerini içeren kitaptır
Akaid islamın esaslarının yer aldığı temel eseri


No comments: